ตั๋วเงินเป็นตราสารที่เปลี่ยนมือได้ดังนั้นก่อนถึงวันครบกําหนดชําระเงินตามตั๋วอาจมีการนําตั๋วแลกเงินหรือตั๋วสัญญาใช้เงิน ไปขายลดให้แก่ธนาคาร เรียกว่า ”การขายลดตั๋วเงิน” (Discounted Notes Receivable) เพื่อที่จะนําเงินสดมาใช้หมุนเวียนในการดําเนินงานก่อนจะถึงวันครบกําหนดของตั๋วจํานวนเงินที่ได้รับจากการขายลดตั๋วเงินอาจจะได้รับเงินจํานวนน้อยกว่าที่ควรจะเป็นเนื่องจากธนาคารหรือผู้รับซื้อตั๋วเงินจะหักส่วนลด (Discount) ไว้คิดตามระยะเวลาทที่ธนาคารหรือผู้รับซื้อถือตั๋วไว้เมื่อตั๋วถึงกําหนดชําระธนาคารหรือผู้รับซื้อจะได้รับชําระเงินตามตั๋วจากผู้ออกตั๋วเต็มจํานวนจํานวนเงินที่ได้รับจากการขายลดตั๋วเงิน คํานวณได้จาการนํามูลค่าครบตามกําหนดตามตั๋ว (คือเงินหนดตั๋วบวกดอกเบี้ยตามตั๋วเมื่อครบกําหนด) หัก ส่วนลดที่ธนาคารหรือผู้รับซื้อหักไว้(โดยส่วนลดจะคํานวณจากการนำมูลลค่าครบกําหนด คูณด้วยอัตราคิดลดที่ธนาคารหรือผู้รับซื้อตกลงกับกิจการคูณด้วยระยะเวลาที่เหลืออยู่นับจากวันขายลดตั๋วเงินจนถึงวันครบกำหนดตามตั๋ว)
สามารถเขียนเป็นสมการคํานวณดังนี้
จํานวนเงินที่ได้รับจากการขายลด = มูลค่าครบกำหนด – จำนวนส่วนลดที่ธนาคารหักไว้
จํานวนส่วนลดที่ธนาคารหักไว้= (เงินหนาตั๋ว+ ดอกเบี้ยครบกําหนด) × อัตราคิดลด × ระยะเวลาตั้งแต่วันขายลดตั๋วเงินจนถึงวันครบกําหนด
เมื่อมีการขายลดตั๋วเงินให้แก่ธนาคารหรือผู้รับซื้อกิจการจะต้องเตรียมหาเงินสํารองไว้เพื่อใช้ชําระหนี้เมื่อตั๋วถึงกําหนดชําระซึ่งไม่อาจเก็บเงินได้ตามตั๋วโดยในวันขายลดตั๋วเงิน กิจการจะบันทึกการขายลดตั๋วเงินในบัญชีตั๋วเงินรับขายลดทางด้านเครดิต บัญชีตั๋วเงินรับขายลด(Discounted Notes Receivable) เป็นบัญชีหนี้สินที่อาจจะเกิดขึ้น (Contingent Liability) หากในวันครบกําหนดธนาคารไม่อาจเก็บเงินได้จากผู้ออกตั๋วธนาคารมีสิทธิที่จะไล่เบี้ยให้กิจการ หรือผู้สลักหลังโอนให้ชําระเงินตามตั๋วได้ดังนั้นตั๋วเงินรับขายลดจึงเป็นหน้ีสินที่อาจจะเกิดขึ้น หากตั๋วยังไม่ถึงวันครบกําหนด ตั๋วเงินรับขายลด จะนําไปแสดงในงบดุล โดยนําไปหักออกจากบัญชีตั๋วเงินรับ เพื่อแสดงมูลค่าสุทธิของตั๋วเงินรับในงบแสดงฐานะการเงิน
วันที่ขายลดตั๋วเงิน บันทึกบัญชีโดย
เดบิตบัญชีเงินสด xx
บัญชีดอกเบี้ยจ่าย (ผลต่าง ) xx
เครดิต บัญชีตั๋วเงินริบขายลด xx
บัญชีดอกเบี้ยรับ(ผลต่าง) xx
ในกรณีที่จํานวนเงินที่ได้รับจากธนาคารในการขายลดตั๋วเงินมีจํานวนต่ํากว่าจํานวนเงินในตั๋วผลต่างบันทึกเป็นดอกเบี้ยจ่าย
วันครบกําหนด หากธนาคารได้รับชําระเงินตามตั๋วที่ครบกําหนด กิจการจะบันทึกโอนกลับรายการตั๋วเงินรับขายลดที่ครบกําหนด แต่หากธนาคารไม่ได้รับชําระเงินตามตั๋วจากผู้ออกตั๋วที่ไม่สามารถจ่ายชําระเงินตามตั๋วให้แก่ธนาคารได้จะเรียกว่า ตั๋วเงินรับขายลดขาดความเชื่อถือ(Dishonored Discounted Notes Receivable) กิจการซึ่งเป็นผู้ขายลดตั๋วเงินจะต้องชําระภาระหนี้สิน ตามจํานวนเงินที่ระบุในตั๋วรวมทั้งค่าใช้จ่ายอื่นๆ ถ้ามีให้แก่ธนาคารแทนผู้ออกตั๋วและมีสิทธิไล่เบี้ยให้ผู้ออกตั๋วชําระเงินทั้งหมดให้กิจการได้พร้อมดอกเบี้ยพ้นกําหนด โดยกิจการจะบันทึกบัญชี 2 รายการคือบันทึกโอนกลับรายการตั๋วเงินรับขายลดที่ครบกําหนด และบันทึกการจ่ายชําระเงินให้แก่ธนาคารพร้อมบันทึกลูกหนี้-ผู้ออกตั๋วด้วยจํานวนเงินเท่ากับมูลค่าครบกําหนดการบันทึกบัญชีจะพิจารณาเป็น 2 กรณีดังนี้
1). กรณีที่ธนาคารได้รับชําระเงินตามตั๋วจากผู้ออกตั๋ว บันทึกรายการบัญชีตั๋วเงินรับที่ครบกําหนดโดยการโอนกลับรายการตั๋วเงินรับ บันทึกบัญชีโดย
เดบิต บัญชีตั๋วเงินรับขายลด xx
เครดิต บัญชีตั๋วเงินรับ xx
บันทึกตั๋วเงินรับที่ครบกําหนด
2). กรณีตั๋วเงินรับขายลดขาดความเชื่อถือ บันทึกรายการบัญชีตั๋วเงินที่ครบกําหนดและบันทึกการชําระเงินแทนผู้ออกตั๋ว บันทึกบัญชีโดย
เดบิต บัญชีตั๋วเงินรับขายลด xx
เครดิต บัญชีตั๋วเงินรับ xx
บันทึกตั๋วเงินรับที่ครบกําหนด
และ เดบิต บัญชีลูกหนี้ xx
เครดิต บัญชีเงินสด/บัญชีเงินฝากธนาคาร xx
บันทึกการจ่ายชําระเงินตามตั๋วที่ขาดความเชื่อถือ
บทความโดย: https://www.pangpond.com
