การอ่านงบการเงินและวิเคราะห์มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่นักลงทุนต้องมีพื้นฐานความรู้ด้านการบัญชี เพราะงบการเงินเป็นรายงานซึ่งเป็นผลลัพธ์ของกระบวนการทางบัญชี นักลงทุนที่ต้องการเข้าใจงบการเงินจึงต้องมีความรู้พื้นฐานเรื่องการบัญชีประกอบการอ่านงบการเงินด้วย
งบการเงินเป็นเครื่องมือที่นำเสนอฐานะการเงิน ผลการดำเนินงาน และการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของบริษัท ทำให้นักลงทุนทราบถึงผลการบริหารงานของฝ่ายบริหารว่าเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด โดยจะแสดงข้อมูลที่ผ่านมาในรอบระยะเวลาหนึ่ง ทำให้นักลงทุนสามารถคาดคะเนผลการดำเนินงานในอนาคตได้
ในปัจจุบันงบการเงินของบริษัทจะประกอบไปด้วยองค์ประกอบสำคัญ 5 ส่วน ดังนี้
- งบแสดงฐานะการเงิน (Statement of Financial Position) เดิมถูกเรียกว่า “งบดุล” (Balance Sheet) จะแสดงข้อมูลเกี่ยวกับฐานะทางการเงินของบริษัท ณ วันหนึ่ง ซึ่งประกอบไปด้วย 3 ส่วนสำคัญ สินทรัพย์ (Assets) หนี้สิน (Liabilities) และส่วนของผู้ถือหุ้น (Equities) ภายใต้สมการ สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของผู้ถือหุ้น
นักลงทุนที่ต้องการทราบว่ากิจการมีฐานะทางการเงินเป็นอย่างไร มีสินทรัพย์ใดที่สำคัญกับการดำเนินธุรกิจ? มีหนี้สินมากหรือน้อยให้นักลงทุนต้องระมัดระวัง? หรือมีการจัดการภายในส่วนของเจ้าของบริษัทอย่างไร? เป็นต้น งบแสดงฐานะการเงินจะช่วยตอบคำถามของนักลงทุนได้ - งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ (Comprehensive Income Statement) เดิมถูกเรียกว่า “งบกำไรขาดทุน” จะแสดงข้อมูลของผลประกอบการในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง เช่น 3 เดือน 9 เดือน หรือ 1 ปี โดยประกอบไปด้วยรายละเอียดของรายได้ (Revenues) เช่น รายได้หลักจากการดำเนินงาน รายได้พิเศษ รายได้อื่น ส่วนแบ่งกำไรจากบริษัทร่วม เป็นต้น ค่าใช้จ่าย (Expenses) เช่น ต้นทุนขาย ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร ดอกเบี้ยจ่าย ส่วนแบ่งขาดทุนจากบริษัทร่วม เป็นต้น โดยจะสรุปผลการดำเนินงานในบรรทัดสุดท้ายให้นักลงทุนเห็นว่าในแต่ละช่วงเวลานั้นบริษัทสามารถทำกำไร หรือขาดทุนเป็นจำนวนเท่าใด เมื่อเทียบกับช่วงระยะเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้านี้ (Year-over-Year : YoY) หรือเทียบไตรมาสต่อไตรมาส (Quarter-over-Quarter : QoQ)
- งบกระแสเงินสด (Statement of Cash Flows) เป็นรายงานที่ระบุถึงการได้มาและใช้ไปของเงินสดภายในบริษัทในรอบระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งจะแสดงให้เห็นรายละเอียดของการหมุนเวียนของเงินสดผ่าน 3 กิจกรรมหลักคือ เงินสดที่เปลี่ยนแปลงจากกิจกรรมดำเนินงาน (Operating Activities) เงินสดที่เปลี่ยนแปลงจากกิจกรรมลงทุน (Investing Activities) เงินสดที่เปลี่ยนแปลงจากกิจกรรมการจัดหาเงิน (Financing Activities) นักลงทุนจะใช้งบกระแสเงินสดประกอบการดูงบการเงินส่วนอื่นเพื่อตรวจสอบความสามารถในการบริหารเงินสดของกิจการ
- งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ (Statement of Change in Equity) เป็นรายงานที่แสดงให้นักลงหุนเห็นถึงการเปลี่ยนแปลงในส่วนของเจ้าของในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
- หมายเหตุประกอบงบการเงิน (Notes to Financial Statement) เป็นรายงานที่นักลงทุนส่วนใหญ่ให้ความสำคัญน้อยที่สุด เพราะมีรายละเอียดเยอะที่สุด ซึ่งหมายเหตุประกอบงบการเงินจะเป็นรายงานที่บรรยายถึงหลักเกณฑ์ในการจัดทำงบการเงินของบริษัท นโยบายทางการบัญชี วิธีการรับรู้รายการทางบัญชี รายละเอียดที่มาของตัวเลขในรายงานทางการเงินอื่น รวมถึงข้อมูลเพิ่มเติมซึ่งไม่ได้แสดงอยู่ในงบการเงินอื่น โดยข้อมูลที่อยู่ในหมายเหตุประกอบงบการเงินมีความสำคัญทั้งหมด นักลงทุนที่มีความละเอียดรอบคอบจะให้ความสำคัญกับหมายเหตุประกอบงบการเงินมาก เพราะในหมายเหตุประกอบงบการเงินจะมีข้อมูลที่นักลงทุนคนอื่นอาจมองข้ามไปแฝงอยู่
การอ่านงบการเงินด้วยตัวเลขบนหน้างบการเงินต่างๆ เพียงอย่างเดียว ก็อาจไม่สะท้อนถึงความเป็นจริงหรือมีนัยในการวิเคราะห์งบการเงินมากนัก นักลงทุนที่มีประสบการณ์และเชี่ยวชาญในด้านการวิเคราะห์งบการเงิน จะวิเคราะห์งบการเงินโดยมองถึงความสัมพันธ์ระหว่างรายการที่สำคัญต่างๆ บนงบการเงินเรียกว่า “อัตราส่วนทางการเงิน” หรือ Financial ratio เพื่อเปรียบเทียบบริษัทที่สนใจลงทุนกับบริษัทอื่นๆ รวมถึงสามารถใช้ในการเปรียบเทียบบริษัทที่สนใจในอุตสาหกรรมหนึ่งกับบริษัทต่างอุตสาหกรรมก็ได้ โดยอัตราส่วนทางการเงินที่สำคัญต่อการวิเคราะห์กิจการเพื่อลงทุนมีดังนี้
- อัตราส่วนทุนหมุนเวียน
- อัตราหมุนเวียนของสินทรัพย์
- อัตราส่วน หนี้สิน/ทุน
- อัตราส่วนกำไรขั้นต้น
- อัตราการหมุนเวียนสินค้าคงเหลือ และ ระยะเวลาการขายสินค้าเฉลี่ย
- อัตรากำไรสุทธิ
- วิธีคิดอัตราการเจริญเติบโต
การใช้ข้อมูลข้างต้นเพื่อค้นหาตัวเลือกธุรกิจในการลงทุนนั้น นักลงทุนอาจเริ่มต้นโดยการวิเคราะห์งบการเงินพื้นฐานจาก เว็บไซต์ www.set.or.th โดยนักลงทุนจะสามารถค้นหางบการเงิน/ผลประกอบการย้อนหลังคร่าวๆ ได้ ร่วมถึวงอัตราส่วนที่สำคัญต่างๆ (สำหรับบริษัทที่อยู่ในตลาดหุ้น) เพื่อใช้ข้อมูลมาประกอบการตัดสินใจการลงทุนนั่นเอง
บทความโดย: https://www.moneywecan.com
